In de jaren ’70 en ’80 bloeiden in Noord-Brabant talloze illegale jeneverstokerijen op. Vooral in De Kempen, een grensregio met België waar Studio Grensstad is gevestigd, werd deze clandestiene industrie populair. Illegale jeneverstokerijen in De Kempen floreerden doordat stokers enorme winsten behaalden door accijnzen en belastingen te omzeilen. Maar waarom ontstonden juist hier zoveel stokerijen? En hoe probeerde de politie deze illegale praktijken aan te pakken?
De opkomst van illegale jeneverstokerijen in De Kempen
De illegale jeneverproductie in De Kempen werd gedreven door verschillende factoren:
- Hoge accijnzen op alcohol: In Nederland lag de belasting op alcohol relatief hoog. Door zelf jenever te stoken en deze zonder accijnzen te verkopen, konden illegale stokers enorme winsten maken.
- Een lange traditie van distilleren: In de regio had men al eeuwenlang ervaring met het produceren van sterke drank. Dit vakmanschap werd in het geheim voortgezet.
- De gunstige ligging bij de grens: De aanwezigheid van de Belgisch-Nederlandse grens maakte het makkelijker om ingrediënten aan te schaffen en de eindproducten te distribueren zonder al te veel controle.
Geheime locaties en politie-invallen op jeneverstokerijen
Illegale jeneverstokerijen in De Kempen werden vaak diep verscholen in bossen, op afgelegen boerderijen of in kelders van oude panden. De regio tussen Tilburg en Turnhout was bijzonder geliefd vanwege de talloze schuilmogelijkheden. Plaatsen zoals Baarle-Nassau en Baarle-Hertog, met hun ingewikkelde grensstructuur, boden smokkelaars en stokers een perfect speelveld. In deze enclaves was het voor politie en douane lastig om adequaat op te treden, omdat ze telkens met verschillende jurisdicties te maken kregen.
In de jaren ’70 en ’80 werden tientallen invallen uitgevoerd. Vaak vond de politie complete distilleerinstallaties, grote hoeveelheden suiker en gist, en duizenden liters illegale jenever. De straffen voor betrapte stokers waren niet mals: boetes, inbeslagname van apparatuur en soms zelfs gevangenisstraffen.
Beruchte illegale jeneverstokerijen in De Kempen
- In een oude boerderij bij Hilvarenbeek trof de politie in 1978 een volledig functionerende jeneverstokerij aan, goed voor duizenden liters productie per maand.
- In de omgeving van Reusel werden in 1983 meerdere kleine illegale distilleerderijen ontdekt, waarbij ook connecties met Belgische afnemers werden blootgelegd.
- In Baarle-Nassau wist een groep stokers jarenlang ongestoord te opereren, totdat een politieactie in 1987 hun schuilplaats ontmaskerde.
De ondergang van de illegale jeneverstokerijen
Met strengere controles, verbeterde opsporingstechnieken en dalende alcoholprijzen verloor de illegale jeneverindustrie tegen het einde van de jaren ’80 langzaam terrein. Toch leeft de legende van de geheime stokerijen nog steeds voort in de verhalen van oudere bewoners.
Conclusie
Illegale jeneverstokerijen in De Kempen waren een typisch voorbeeld van hoe mensen creatief en risicovol omgingen met economische omstandigheden. Hoewel de politie uiteindelijk veel van deze clandestiene bedrijven oprolde, heeft deze periode een blijvende indruk achtergelaten in de grensstreek.